ความเห็นของผู้สอบบัญชีไตรมาสที่ 1 ปี 2541

รายงานของผู้สอบบัญชี เสนอ ผู้ถือหุ้นบริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) สำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน ได้สอบทานงบดุล ณ วันที่ 31 มีนาคม 2541 และ 2540 และงบกำไรขาดทุน สำหรับไตรมาสที่หนึ่งสิ้นสุดวันเดียวกันของแต่ละปีของบริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) ตามมาตรฐานที่กำหนดโดยสมาคมนักบัญชีและผู้สอบบัญชี รับอนุญาตแห่งประเทศไทย การสอบทานงบการเงินระหว่างกาลนี้ ส่วนใหญ่ประกอบด้วยการทำความเข้าใจ เกี่ยวกับระบบในการจัดทำงบการเงิน การใช้วิธีวิเคราะห์เปรียบเทียบในการวิเคราะห์ข้อมูลทางการ เงินและการสอบถามเจ้าหน้าที่บริษัทฯ ผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องทางการเงินและบัญชี ซึ่งการสอบทานนี้ มีขอบเขตจำกัดกว่าการตรวจสอบตามมาตรฐานการสอบบัญชีที่รับรองทั่วไปเพื่อแสดงความเห็น ต่องบการเงินมาก ดังนั้น สำนักงานตรวจเงินแผ่นดินจึงไม่อาจแสดงความเห็นต่องบการเงินที่สอบ ทานได้ ตามหมายเหตุประกอบงบการเงินข้อ 1.9.2 บริษัทฯ บันทึกผลกำไรหรือขาดทุน จากอัตราแลกเปลี่ยนของเงินกู้ส่วนที่ใช้ในการก่อสร้างสินทรัพย์เป็นต้นทุนของงานระหว่างก่อ สร้าง เมื่องานก่อสร้างแล้วเสร็จรับรู้เป็นรายได้หรือค่าใช้จ่าย แทนการรับรู้เป็นรายได้หรือค่าใช้จ่าย ทั้งจำนวนตามหลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป ในการนี้มีผลทำให้ยอดสินทรัพย์รวมและกำไรสุทธิ สำหรับรายไตรมาสต่ำไปเป็นจำนวนเงินเท่ากันคือ 87.72 ล้านบาท จากการสอบทานดังกล่าวข้องต้น สำนักงานตรวจเงินแผ่นดินไม่พบสิ่งที่เป็น สาระสำคัญซึ่งควรนำมาปรับปรุงการเงินระหว่างกาลนี้ให้เป็นไปตามหลักการบัญชีที่รับรองทั่วไป ยกเว้นที่กล่าวในวรรคสาม (นายประธาน ดาบเพชร) รองผู้อำนวยการฯ รักษาราชการแทน ผู้อำนวยการสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน (นางดวงตา จานทอง) นักวิชาการตรวจเงินแผ่นดิน สำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน OFFICE OF THE AUDITOR GENERAL วันที่ 1 พฤษภาคม 2541 ยังไม่ได้ตรวจสอบ สอบทานแล้ว บริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) งบดุล ณ วันที่ 31 มีนาคม 2541 และ 2540 2541 2540 บาท บาท สินทรัพย์ สินทรัพย์หมุนเวียน เงินสดและเงินฝากธนาคาร 224,346,950 120,193,277 เงินลงทุนระยะสั้น 116,301,263 6,460,825,790 ลูกหนี้และตั๋วเงินรับการค้า-สุทธิ 2,339,545,745 2,720,877,578 สินค้าคงเหลือ 2,270,598,392 3,407,222,382 สินทรัพย์หมุนเวียนอื่น พัสดุคงเหลือ 468,769,655 534,216,164 ภาษีเงินได้นิติบุคคลหัก ณ ที่จ่าย 184,796,348 33,742,217 อื่น ๆ 213,114,764 336,457,816 รวมสินทรัพย์หมุนเวียน 5,817,473,117 13,613,535,224 เงินลงทุนและเงินให้กู้ยืม ( หมายเหตุ 2 ) เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกัน 191,648,327 166,460,406 อื่น ๆ 224,636,281 208,150,000 ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์-สุทธิ 18,687,993,443 12,468,703,120 สินทรัพย์อื่น ภาษีเงินได้รอการตัดบัญชี 1,431,340,032 - รายจ่ายรอการตัดบัญชี 190,128,145 155,539,366 เงินลงทุนในอุปกรณ์สถานีบริการ 209,875,996 262,153,896 อื่น ๆ 97,692,930 72,100,909 รวมสินทรัพย์ 26,850,788,271 26,946,642,921 หมายเหตุประกอบงบการเงินเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงินนี้ (นายอรัญ ธรรมโน) (นายโสภณ สุภาพงษ์) ประธานกรรมการ กรรมการผู้จัดการใหญ่ 2541 2540 บาท บาท หนี้สินและส่วนของผู้ถือหุ้น หนี้สินหมุนเวียน เงินเบิกเกินบัญชีและเงินกู้ยืมจากสถาบันการเงิน 3,389,964,920 8,208,402,675 เจ้าหนี้การค้า 8,066,416,549 4,737,163,892 ส่วนของเงินกู้ระยะยาวที่ถึงกำหนดชำระภายในหนึ่งปี 332,185,950 221,170,000 หนี้สินหมุนเวียนอื่น ภาษีสรรพสามิตและเงินนำส่งกองทุนน้ำมันเชื้อเพลิงค้างจ่าย 280,515,118 230,259,813 ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย 362,693,690 270,639,248 อื่นๆ 621,213,346 299,624,367 รวมหนี้สินหมุนเวียน 13,052,989,573 13,967,259,995 เงินกู้ระยะยาว 2,960,384,983 3,235,446,813 หนี้สินอื่น รายได้รอการรับรู้ 85,360,860 91,923,557 อื่น ๆ 28,312,623 19,320,415 รวมหนี้สิน 16,127,048,039 17,313,950,780 ส่วนของผู้ถือหุ้น ทุนเรือนหุ้น ทุนจดทะเบียน 5,220,409,400 5,220,409,400 หุ้นสามัญ 522,040,940 หุ้น มูลค่าหุ้นละ 10 บาท ทุนที่ออกและชำระแล้ว หุ้นสามัญ 522,040,940 หุ้น มูลค่าหุ้นละ 10 บาท 5,220,409,400 5,220,409,400 ส่วนเกินทุน ส่วนเกินมูลค่าหุ้น 2,007,950,671 2,007,950,671 ส่วนเกินทุนจากการตีราคาทรัพย์สิน 5,033,771,099 - กำไร (ขาดทุน) สะสม จัดสรรแล้ว สำรองตามกฎหมาย 547,594,555 547,594,555 ยังไม่ได้จัดสรร (2,038,869,741) 1,925,598,998 ขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนก่อนปี 2539 รอการตัดบัญชี (47,115,752) (68,861,483) รวมส่วนของผู้ถือหุ้น 10,723,740,232 9,632,692,141 รวมหนี้สินและส่วนของผู้ถือหุ้น 26,850,788,271 26,946,642,921 หมายเหตุประกอบงบการเงินเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงินนี้ (นายอรัญ ธรรมโน) (นายโสภณ สุภาพงษ์) ประธานกรรมการ กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) งบกำไรขาดทุน สำหรับไตรมาสที่หนึ่งสิ้นสุดวันที่ 31 มีนาคม 2541 และ 2540 2541 2540 บาท บาท รายได้ รายได้จากการขาย 9,900,486,831 8,777,076,733 รายได้อื่น ดอกเบี้ยรับ 64,252,259 195,754,956 อื่น ๆ 62,029,736 90,439,283 รวมรายได้ 10,026,768,826 9,063,270,972 ค่าใช้จ่าย ต้นทุนขาย 8,783,214,586 8,597,334,425 ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร 267,968,617 244,782,016 ดอกเบี้ยจ่าย 225,683,249 296,903,227 ค่าตอบแทนกรรมการ 131,400 165,000 ขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ 204,712,636 15,318,328 รวมค่าใช้จ่าย 9,481,710,488 9,154,502,996 กำไร (ขาดทุน) ก่อนภาษีเงินได้ 545,058,338 (91,232,024) ภาษีเงินได้ 163,702,375 - กำไร (ขาดทุน) สุทธิ 381,355,963 (91,232,024) กำไร (ขาดทุน) ต่อหุ้น กำไร (ขาดทุน) สุทธิ 0.73 (0.17) หมายเหตุประกอบงบการเงินเป็นส่วนหนึ่งของงบการเงินนี้ บริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด ( มหาชน ) หมายเหตุประกอบงบการเงิน สำหรับไตรมาสที่หนึ่งสิ้นสุดวันที่ 31 มีนาคม 2541 1. สรุปนโยบายการบัญชีที่สำคัญ 1.1 การบันทึกบัญชีถือตามเกณฑ์คงค้าง ( Accrual Basis ) 1.2 ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญกำหนดขึ้นตามจำนวนหนี้ที่คาดว่าจะเรียกเก็บจากลูกหนี้ไม่ได้ โดย วิเคราะห์จากฐานะปัจจุบันของลูกหนี้แต่ละราย 1.3 สินค้าคงเหลือ ผลิตภัณฑ์น้ำมันคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนหรือราคาตลาดที่ต่ำกว่า ราคาทุนต่อหน่วย คำนวณโดยถัวเฉลี่ยค่าใช้จ่ายในการผลิตของแต่ละเดือนกับ ปริมาณผลิตภัณฑ์น้ำมันแต่ละประเภท ซึ่งถ่วงน้ำหนักราคา ณ โรงกลั่น (Ex-refinery) โดยใช้เกณฑ์เข้าก่อนออกก่อน น้ำมันดิบคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนหรือราคาตลาดที่ต่ำกว่า ราคาทุนต่อหน่วยคำนวณ โดยถัวเฉลี่ยต้นทุนซื้อน้ำมันดิบกับปริมาณที่ซื้อในแต่ละเดือน โดยใช้เกณฑ์เข้าก่อนออกก่อน 1.4 พัสดุคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนโดยวิธีถัวเฉลี่ย 1.5 เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกัน 1.5.1 กรณีที่บริษัทฯ ถือหุ้นตั้งแต่ร้อยละ 20 ขึ้นไป ของทุนที่ชำระแล้ว จะบันทึกตามวิธีส่วน ได้เสีย 1.5.2 กรณีที่บริษัทฯ ถือหุ้นน้อยกว่าร้อยละ 20 บันทึกตามราคาทุน 1.6 ที่ดิน อาคาร และอุปกรณ์ ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ บันทึกบัญชีในราคาทุนที่ซื้อหรือได้มา ดอกเบี้ยจ่ายและผลกำไรหรือ ขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เกิดจากเงินกู้ ที่ใช้เพื่อให้ได้มาซึ่งสินทรัพย์ถาวรถือ เป็นต้นทุนของสินทรัพย์ถาวร ค่าเสื่อมราคา คำนวณโดยวิธีเส้นตรง ตามอายุการใช้งานโดยประมาณของสินทรัพย์ แต่ละ ประเภท ซึ่งอยู่ ระหว่างอัตราร้อยละ 5 - 20 ต่อปี บริษัทฯ จะตีราคาสินทรัพย์ตามสภาวะเศรษฐกิจที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรงและมีผลกระ ทบต่อสินทรัพย์โดยตรง มูลค่าส่วนเพิ่มจากการตีราคาสินทรัพย์บันทึกไว้ในบัญชีส่วนเกินทุนจากการ ตีราคาสินทรัพย์ โดยแสดงไว้ในส่วนของผู้ถือหุ้น และจำนวนนี้จะไม่สามารถนำไปจ่ายเป็นเงินปันผล ค่าเสื่อมราคาของสินทรัพย์ส่วนที่ตีราคาจะนำไปหักออกจากบัญชีส่วนเกินทุนจากการตี ราคาสินทรัพย์ 1.7 รายจ่ายรอการตัดบัญชี ค่าเช่าที่ดินในสถานีบริการ ตัดจ่ายตามอายุสัญญาเช่า ส่วนเกินมูลค่าสินทรัพย์จากการแลกเปลี่ยนอาคารระหว่างบริษัทฯ กับกรมการพลังงานทหาร กระทรวงกลาโหม ตัดจ่ายภายใน 20 ปี เริ่มตั้งแต่ปี 2531 รายจ่ายรอการตัดบัญชีอื่น ตัดจ่ายภายใน 5 ปี 1.8 รายได้รอการรับรู้ รายได้รับล่วงหน้าจากการให้เช่าสินทรัพย์และอื่นๆ รับรู้เป็นรายได้ตามอายุสัญญา 1.9 เงินตราต่างประเทศ 1.9.1 บันทึกบัญชีเป็นเงินบาทตามอัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่เกิดรายการและจะปรับมูลค่า เป็นเงินบาทโดยใช้อัตราแลกเปลี่ยนที่ธนาคารแห่งประเทศไทยประกาศใช้เป็นอัตราอ้างอิง ณ วันสิ้น งวดบัญชี ผลต่างจากการปรับมูลค่า รับรู้เป็นรายได้หรือค่าใช้จ่ายทั้งจำนวน ยกเว้นผลขาดทุนจาก อัตราแลกเปลี่ยนรอตัดบัญชีก่อนปี 2539 ตัดจ่ายตามอายุหนี้ที่เหลือ 1.9.2 กำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน จากการปรับมูลค่าเงินกู้ ณ วันสิ้นงวดของ สัญญาเงินกู้ ซึ่งใช้ในการก่อสร้างสินทรัพย์ - กรณีที่อยู่ระหว่างก่อสร้าง บันทึกเป็นต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง - กรณีงานก่อสร้างแล้วเสร็จ บันทึกเป็นรายได้หรือค่าใช้จ่ายทั้งจำนวนในงวดบัญชี ที่เกิดรายการ 1.9.3 กำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนที่เกิดจากการชำระหนี้ในปีใด บันทึกเป็นรายได้ หรือค่าใช้จ่ายในปีนั้นทั้งจำนวน 1.10 ภาษีเงินได้รอการตัดบัญชี บริษัทฯ บันทึกผลต่างของภาษีเงินได้นิติบุคคลที่คำนวณจากงบการเงินกับภาษีเงินได้นิติบุคคล ที่คำนวณตามประมวลรัษฎากรเป็นภาษีเงินได้รอการตัดบัญชี และแสดงรายการไว้ในงบดุล จะตัด บัญชีเมื่อรายได้หรือค่าใช้จ่ายที่บันทึกไว้เกิดขึ้นจริง หรือถือหักเป็นค่าใช้จ่ายได้แล้วในการคำนวณ ภาษีเงินได้ตามประมวลรัษฎากร 1.11 ดอกเบี้ยเงินกู้ ดอกเบี้ยจ่ายที่เกิดจากเงินกู้ซึ่งใช้ในการก่อสร้างสินทรัพย์ถาวรถือเป็นส่วนหนึ่งของต้นทุนงาน ระหว่างก่อสร้าง เมื่องานก่อสร้างแล้วเสร็จ ดอกเบี้ยจ่ายถือเป็นค่าใช้จ่าย 1.12 กำไร (ขาดทุน) สุทธิต่อหุ้น กำไร(ขาดทุน)สุทธิต่อหุ้นคำนวณจากกำไร(ขาดทุน)สุทธิหารด้วยจำนวนถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนัก ของหุ้นที่ได้ออกจำหน่ายและเรียกชำระแล้ว 2. เงินลงทุนและเงินให้กู้ยืม เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกันซึ่งบันทึกตามวิธีราคาทุนจำนวน 163.00 ล้านบาท บันทึกตามวิธีส่วนได้ เสียจำนวน 28.65 ล้านบาท รวม 191.65 ล้านบาท และเงินลงทุนอื่นๆ จำนวน 224.64 ล้านบาท มีรายละเอียดดังต่อไปนี้ 2.1 เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกัน ชื่อบริษัท ประเภทกิจการ ลักษณะ ทุนชำระแล้ว สัดส่วนเงิน เงินลงทุน เงินปันผล ความสัมพันธ์ ลงทุน (ล้านบาท) (ล้านบาท ) (ล้านบาท) (ร้อยละ) ณวันที่31มีนาคม2541 ณ วันที่ 31 มีนาคม 2541 วิธีราคาทุน ส่วนได้เสีย บริษัทร่วม บริษัท บางจากกรีนเนท จำกัด บริหารเครือข่าย ถือหุ้น 1.00 49.00 - 11.51 - การจำหน่ายสินค้า อุปโภค บริโภค บริษัท บางจากกรีนไลน์ จำกัด ธุรกิจขนส่งบริการ ถือหุ้น 0.10 49.00 - 2.29 - บริษัท มงคลชัยพัฒนา จำกัด บริหารเครือข่าย ถือหุ้น 3.00 48.98 - 1.61 - การจำหน่ายสินค้า อุปโภค บริโภค บริษัท บางจากเพาเวอร์ จำกัด ผลิตและจำหน่าย ถือหุ้น 40.00 39.99 - 13.24 - ไฟฟ้าและไอน้ำ บริษัทที่เกี่ยวข้อง บริษัท ขนส่งน้ำมันทางท่อ จำกัด ธุรกิจขนส่ง บริการ ถือหุ้น 796.00 16.71 133.00 - - บริษัท โอชอง เชียงใหม่ จำกัด ค้าปลีก ค้าส่ง ถือหุ้น 300.00 10.00 30.00 - - สินค้าอุปโภคบริโภค รวม 163.00 28.65 - บริษัทฯ ได้บันทึกส่วนแบ่งผลกำไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุนซึ่งคำนวณจากผลการดำเนินงานที่ได้รับแจ้ง จากบริษัทฯต่างๆ ตามนโยบายการบัญชีข้อ 1.5.1 ดังนี้ บริษัท บางจากกรีนเนท จำกัด บริษัท บางจากกรีนไลน์ จำกัด บริษัท มงคลชัยพัฒนา จำกัด และบริษัท บางจากเพาเวอร์ จำกัด จำนวน (6.16) ล้านบาท (0.39) ล้านบาท 0.03 ล้านบาท และ 0.35 ล้านบาท ตามลำดับ 2.2 อื่นๆ ( ล้านบาท ) (ล้านบาท) ค่าขนส่งจ่ายล่วงหน้า บริษัท ขนส่งน้ำมันทางท่อ จำกัด 223.64 พันธบัตร การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย 1.00 224.64 3. ภาระผูกพันและหนี้สินที่อาจเกิดขึ้นในภายหน้า ณ วันที่ 31 มีนาคม 2541 บริษัทฯ มีภาระผูกพันและหนี้สินที่อาจเกิดขึ้น ดังนี้ 3.1 ภาระผูกพัน บริษัทฯ มีภาระการค้ำประกันโดยธนาคาร เป็นเงิน 194.61 ล้านบาท 3.2 คดีที่ถูกฟ้องร้อง กระทรวงการคลัง ( จำเลยที่ 1 ) ถูกฟ้องเรียกค่าเสียหาย ( จำนวนทุนทรัพย์ 1,055 ล้านบาท ) ต่อศาลแพ่งในข้อหาละเมิดขับไล่ที่ราชพัสดุบริเวณท่าเรือโรงกลั่น ซึ่งบริษัทฯ เช่าจากกระทรวงการ คลัง โดยบริษัทฯ ในฐานะผู้เช่าที่ถูกฟ้องร้องเป็นจำเลยร่วม ( จำเลยที่ 5 ) สำนักกฎหมายของบริษัทฯ ให้ความเห็นว่าถึงแม้ผลคดีจะเป็นประการใด บริษัทฯ ในฐานะผู้เช่าตามสัญญาย่อมไม่มีภาระรับผิด เกี่ยวกับจำนวนทุนทรัพย์ที่ฟ้องร้องดังกล่าวข้างต้น คดีดังกล่าวยังอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาล แพ่ง 4. การจัดประเภทบัญชีใหม่ รายการบัญชีในงบการเงินสำหรับไตรมาสที่หนึ่ง สิ้นสุดวันที่ 31 มีนาคม 2541 และ 2540 ได้จัดประเภท ใหม่ให้เป็นไปตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 7 (พ.ศ. 2539) ออกตามความในพระราชบัญญัติบริษัทมหาชน จำกัด พ.ศ. 2535 ซึ่งใช้บังคับสำหรับการจัดทำงบการเงินของบริษัทมหาชน จำกัด ตั้งแต่รอบบัญชี ที่เริ่มต้นในวันที่ 1 มกราคม 2540 เป็นต้นไป แต่มีผลปฏิบัติในไตรมาสที่สองของปี 2540 ยังไม่ได้ตรวจสอบ สอบทานแล้ว