ข่าวแจ้งตลาดหลักทรัพย์

บริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด ( มหาชน ) หมายเหตุประกอบงบการเงิน สำหรับปีสิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 2540 และ 2539 1. สรุปนโยบายการบัญชีที่สำคัญ 1.1 การบันทึกบัญชีถือตามเกณฑ์คงค้าง ( Accrual Basis ) 1.2 ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญกำหนดขึ้นตามจำนวนหนี้ที่คาดว่าจะเรียกเก็บจากลูกหนี้ไม่ได้ โดยวิเคราะห์จาก ฐานะปัจจุบันของลูกหนี้แต่ละรายที่หยุดซื้อ-ขายนานกว่า 1 ปี ทั้งจำนวน 1.3 สินค้าคงเหลือ ผลิตภัณฑ์น้ำมันคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนหรือราคาตลาดที่ต่ำกว่า ราคาทุนต่อหน่วยคำนวณโดย ถัวเฉลี่ยค่าใช้จ่ายในการผลิตของแต่ละเดือนกับ ปริมาณผลิตภัณฑ์น้ำมันแต่ละประเภท ซึ่งถ่วงน้ำหนักราคา ณ โรงกลั่น (Ex-refinery) โดยใช้เกณฑ์เข้าก่อนออกก่อน น้ำมันดิบคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนหรือราคาตลาดที่ต่ำกว่า ราคาทุนต่อหน่วยคำนวณโดยถัว เฉลี่ยต้นทุนซื้อน้ำมันดิบกับปริมาณที่ซื้อในแต่ละเดือน โดยใช้เกณฑ์เข้าก่อนออกก่อน 1.4 พัสดุคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนโดยวิธีถัวเฉลี่ย 1.5 เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกัน 1.5.1 กรณีที่บริษัทฯ ถือหุ้นตั้งแต่ร้อยละ 20 ขึ้นไป ของทุนที่ชำระแล้ว จะบันทึกตามวิธีส่วนได้เสีย 1.5.2 กรณีที่บริษัทฯ ถือหุ้นน้อยกว่าร้อยละ 20 บันทึกตามราคาทุน 1.6 ที่ดิน อาคาร อุปกรณ์ และค่าเสื่อมราคา ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ บันทึกบัญชีในราคาทุนที่ซื้อหรือได้มา ดอกเบี้ยจ่ายและผลกำไรหรือขาดทุนจาก อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศที่เกิดจากเงินกู้ ที่ใช้เพื่อให้ได้มาซึ่งสินทรัพย์ถาวรถือเป็นต้นทุนของ สินทรัพย์ถาวร ค่าเสื่อมราคา คำนวณโดยวิธีเส้นตรง ตามอายุการใช้งานโดยประมาณของทรัพย์สิน แต่ละประเภท ซึ่งอยู่ ระหว่างอัตราร้อยละ 5 - 20 ต่อปี บริษัทฯ จะตีราคาทรัพย์สินตามสภาวะเศรษฐกิจที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรงและมีผลกระทบต่อ ทรัพย์สินโดยตรง มูลค่าส่วนเพิ่มจากการตีราคาทรัพย์สินบันทึกไว้ในบัญชีส่วนเกินทุนจากการตีราคาทรัพย์สิน โดย แสดงไว้ในส่วนของผู้ถือหุ้น และจำนวนนี้จะไม่สามารถนำไปจ่ายเป็นเงินปันผล ค่าเสื่อมราคาของทรัพย์สินส่วนที่ตีราคาจะนำไปหักออกจากบัญชีส่วนเกินทุนจากการตีราคาทรัพย์สิน 1.7 ค่าใช้จ่ายในการซ่อมหน่วยกลั่นน้ำมัน บันทึกบัญชีตัดเป็นค่าใช้จ่ายตามระยะเวลาที่ซ่อมภายใน 18 เดือน 1.8 รายจ่ายรอการตัดบัญชี ค่าเช่าที่ดินในสถานีบริการ ตัดจ่ายตามอายุสัญญาเช่า ส่วนเกินมูลค่าสินทรัพย์จากการแลกเปลี่ยนอาคารระหว่างบริษัทฯ กับกรมการพลังงานทหาร กระทรวง กลาโหม ตัดจ่ายภายใน 20 ปี เริ่มตั้งแต่ปี 2531 รายจ่ายรอการตัดบัญชีอื่น ตัดจ่ายภายใน 5 ปี 1.9 รายได้รอการรับรู้ รายได้รับล่วงหน้าจากการให้เช่าสินทรัพย์และอื่นๆ รับรู้เป็นรายได้ตามอายุสัญญา 1.10 เงินตราต่างประเทศ 1.10.1 บันทึกบัญชีเป็นเงินบาทตามอัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่เกิดรายการและจะปรับมูลค่าเป็นเงิน บาทโดยใช้อัตราแลกเปลี่ยนที่ธนาคารแห่งประเทศไทยประกาศใช้เป็นอัตราอ้างอิง ณ วันสิ้นงวดบัญชี ผลต่าง จากการปรับมูลค่าถือปฏิบัติดังนี้ - รับรู้เป็นรายได้หรือค่าใช้จ่ายทั้งจำนวน ยกเว้นผลขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนรอตัดบัญชี ก่อนปี 2539 ตัดจ่ายตามอายุหนี้ที่เหลือ - เมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2540 รัฐบาลได้ประกาศเปลี่ยนแปลงระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตรา จากระบบตะกร้าเงิน ( Basket of Currencies ) มาเป็นแบบลอยตัว ( Managed Float ) บริษัทฯ ได้บันทึกรับรู้ ผลขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนดังกล่าว ไว้ในบัญชีขาดทุนจากการใช้ระบบแลกเปลี่ยนเงินตราแบบลอยตัวทั้ง จำนวน และแสดงไว้เป็นรายการพิเศษในงบกำไรขาดทุน 1.10.2 กำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน จากการปรับมูลค่าเงินกู้ ณ วันสิ้นงวดของสัญญาเงินกู้ ซึ่งใช้ในการก่อสร้างทรัพย์สิน - กรณีที่อยู่ระหว่างก่อสร้าง บันทึกเป็นต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง - กรณีงานก่อสร้างแล้วเสร็จ บันทึกเป็นรายได้หรือค่าใช้จ่ายทั้งจำนวนในงวด บัญชีที่เกิดรายการ 1.10.3 กำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนที่เกิดจากการชำระหนี้ในปีใด บันทึกเป็นรายได้ หรือค่า ใช้จ่ายในปีนั้นทั้งจำนวน 1.11 สำรองเงินบำเหน็จสงเคราะห์ การสำรองเงินบำเหน็จสงเคราะห์ถือเกณฑ์ดังนี้ พนักงานที่ทำงานครบ 5 ปี ซึ่งจะเกษียณอายุในปีปัจจุบัน และอีก 5 ปีถัดไป ตั้งสำรองฯไว้ 100 % ส่วนที่เหลือตั้งสำรองฯ 5% ของเงินบำเหน็จที่พึงได้รับ ณ วันสิ้นงวด บัญชีของแต่ละปี 1.12 ภาษีเงินได้รอการตัดบัญชี บริษัทฯ บันทึกผลต่างของภาษีเงินได้นิติบุคคลที่คำนวณจากงบการเงินกับภาษีเงินได้นิติบุคคลที่คำนวณ ตามประมวลรัษฎากรเป็นภาษีเงินได้รอการตัดบัญชี และแสดงรายการไว้ในงบดุล จะตัดบัญชีเมื่อรายได้หรือ ค่าใช้จ่ายที่บันทึกไว้เกิดขึ้นจริง หรือถือหักเป็นค่าใช้จ่ายได้แล้วในการคำนวณภาษีเงินได้ตามประมวลรัษฎากร 1.13 ดอกเบี้ยเงินกู้ ดอกเบี้ยจ่ายที่เกิดจากเงินกู้ซึ่งใช้ในการก่อสร้างสินทรัพย์ถาวรถือเป็นส่วนหนึ่งของต้นทุนงานระหว่างก่อ สร้าง เมื่องานก่อสร้างแล้วเสร็จ ดอกเบี้ยจ่ายถือเป็นค่าใช้จ่าย 1.14 ค่าใช้จ่ายเพิ่มทุน ค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนเพิ่มทุน ค่าจัดการและประกันการจำหน่ายหุ้นและค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่เกี่ยว ข้องกับการขายหุ้นเพิ่มทุน ถือเป็นรายการปรับปรุงทุนโดยนำไปลดยอดส่วนเกินมูลค่าหุ้น 1.15 กำไรสุทธิต่อหุ้น กำไรสุทธิต่อหุ้นคำนวณจากกำไรสุทธิหารด้วยจำนวนถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของหุ้นที่ได้ออกจำหน่ายและ เรียกชำระแล้ว 2. ลูกหนี้และตั๋วเงินรับการค้า - สุทธิ หน่วย : ล้านบาท 2540 2539 ลูกหนี้และตั๋วเงินรับการค้า 2,628.46 2,443.92 หัก ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 53.62 - ลูกหนี้และตั๋วเงินรับการค้าสุทธิ 2,574.84 2,443.92 3. เงินลงทุนและเงินให้กู้ยืม เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกันซึ่งบันทึกตามวิธีราคาทุนจำนวน 163.00 ล้านบาท บันทึกตามวิธีส่วนได้เสียจำนวน 34.83 ล้านบาท รวม 197.83 ล้านบาท และเงินลงทุนอื่นๆ จำนวน 224.63 ล้านบาท มีรายละเอียดดังต่อไปนี้ 3.1 เงินลงทุนในกิจการที่เกี่ยวข้องกัน ชื่อบริษัท ประเภทกิจการ ลักษณะความสัมพันธ์ ทุนชำระแล้ว สัดส่วนเงินลงทุน เงินลงทุน(ล้านบาท ) เงินปันผล (ล้านบาท) (ร้อยละ) วิธีราคาทุน วิธีส่วนได้เสีย 2540 2539 2540 2539 2540 2539 บริษัทร่วม บริษัท บางจากกรีนเนท จำกัด บริหารเครือข่ายการ ถือหุ้นระหว่างกัน 1.00 49.00 - - 17.68 10.04 - - จำหน่ายสินค้า อุปโภคและบริโภค บริษัท บางจากกรีนไลน์ จำกัด ธุรกิจขนส่ง บริการ ถือหุ้นระหว่างกัน 0.10 49.00 - - 2.68 2.58 - - บริษัท มงคลชัยพัฒนา จำกัด บริหารเครือข่ายการ ถือหุ้นระหว่างกัน 3.00 48.98 - - 1.58 1.47 - - จำหน่ายสินค้า อุปโภคและบริโภค บริษัท บางจากเพาเวอร์ จำกัด ผลิตและจำหน่าย ถือหุ้นระหว่างกัน 40.00 39.99 - - 12.89 16.23 - - ไฟฟ้าและไอน้ำ บริษัทที่เกี่ยวข้อง บริษัท ขนส่งน้ำมันทางท่อ จำกัด ธุรกิจขนส่ง บริการ ถือหุ้นระหว่างกัน 796.00 16.71 133.00 133.00 - - - - บริษัท โอชอง เชียงใหม่ จำกัด ค้าปลีก ค้าส่ง ถือหุ้นระหว่างกัน 300.00 10.00 30.00 - - - - - สินค้าอุปโภคบริโภค รวม 163.00 133.00 34.83 30.32 - - บริษัทฯ ได้บันทึกส่วนแบ่งผลกำไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุนซึ่งคำนวณจากผลการดำเนินงานที่ได้รับแจ้งจากบริษัทฯ ต่างๆ ตามนโยบายการบัญชี ข้อ 1.5.1 ดังนี้ บริษัท บางจากกรีนเนท จำกัด บริษัท บางจากกรีนไลน์ จำกัด บริษัท มงคลชัย พัฒนา จำกัด และบริษัท บางจากเพาเวอร์ จำกัด จำนวน 7.64 ล้านบาท 0.10 ล้านบาท 0.11 ล้านบาท และ (3.34) ล้าน บาท ตามลำดับ 3.2 เงินลงทุนอื่นๆ หน่วย : ล้านบาท 2540 2539 ค่าขนส่งจ่ายล่วงหน้า บริษัท ขนส่งน้ำมันทางท่อ จำกัด 223.63 223.63 พันธบัตร การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย 1.00 - 224.63 223.63 4. ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ - สุทธิ หน่วย : ล้านบาท 2540 2539 ที่ดิน 1,248.79 1,248.79 อาคาร 441.17 408.58 ท่าเทียบเรือ เขื่อน และรั้ว 189.77 137.90 เครื่องจักร อุปกรณ์ และหอกลั่น 18,283.70 9,981.35 อุปกรณ์สำนักงาน 788.84 556.42 แพลตินั่ม แคตตาลีส 204.49 127.70 ยานพาหนะ 364.71 207.79 สิทธิการเช่า 938.05 900.92 ค่าธรรมเนียมการโอนสินทรัพย์ 41.80 41.80 งานระหว่างก่อสร้าง 3,551.00 2,203.40 26,052.32 15,814.65 หัก ค่าเสื่อมราคาสะสม (7,254.97) (3,333.29) 18,797.35 12,481.36 ค่าเสื่อมราคาสำหรับปี 2540 จำนวน 695.18 ล้านบาท บันทึกเป็นต้นทุนการผลิต 527.98 ล้านบาท เป็นค่าใช้จ่ายใน การขายและบริหาร 167.20 ล้านบาท จากสภาวะเศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง บริษัทฯ ได้ตีราคาทรัพย์สินเพิ่ม ในส่วนที่เป็นท่าเทียบเรือ เครื่องจักร และอุปกรณ์ในโรงกลั่นน้ำมัน รวม 8,394.14 ล้านบาท ค่าเสื่อมราคาสะสมส่วนที่ตีเพิ่ม 3,229.58 ล้านบาท โดยผู้ชำนาญการ ประเมินราคา ( Chem System Asia Ltd.) ด้วยเกณฑ์ Replacement Cost - Depreciated มูลค่าทรัพย์สินส่วนที่ตีราคาเพิ่ม สุทธิจากค่าเสื่อมราคาสะสม จำนวน 5,164.56 ล้านบาท แสดงไว้ในบัญชีส่วนเกินทุนจากการตีราคาทรัพย์สิน ในรายการส่วน ของผู้ถือหุ้น 5. เงินเบิกเกินบัญชีและเงินกู้ยืมจากสถาบันการเงิน บริษัท ฯ มีเงินเบิกเกินบัญชีและเงินกู้ยืมจากสถาบันการเงิน จำนวน 5,206.74 ล้านบาท อัตราดอกเบี้ยอยู่ระหว่าง ร้อยละ 6.09 - 16.32 ต่อปี ในงวดนี้มีดอกเบี้ยจ่ายของเงินกู้ยืมจากสถาบันการเงิน ถือเป็นต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง 103.09 ล้านบาท และเป็นค่าใช้จ่าย 934.45 ล้านบาท 6. เงินกู้ระยะยาว หน่วย : ล้านบาท 2540 2539 เงินกู้ต่างประเทศ INTERNATIONAL BANK FOR RECONSTRUCTION AND DEVELOPMENT 1,198.73 827.88 SYNDICATED LOAN 4,862.60 3,079.20 รวมเงินกู้ระยะยาว 6,061.33 3,907.08 หัก ส่วนของเงินกู้ระยะยาวที่ถึงกำหนดชำระภายในหนึ่ง ปี 5,266.83 218.11 คงเหลือ 794.50 3,688.97 อัตราดอกเบี้ยเงินกู้อยู่ระหว่างร้อยละ 6.29 - 6.65 ต่อปี ในงวดนี้มีดอกเบี้ยจ่ายของเงินกู้ซึ่งใช้ในการก่อสร้าง สินทรัพย์ถาวร จำนวน 73.11 ล้านบาท ถือเป็นต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง 7.89 ล้านบาทและเป็นค่าใช้จ่าย 65.22 ล้านบาท 7.รายได้จากการขาย หน่วย:ล้านบาท หน่วย : ล้านบาท 2540 2539 น้ำมันดีเซลหมุนเร็ว 16,016.13 13,590.76 น้ำมันเตา 9,539.87 8,241.76 น้ำมันเบนซินธรรมดา 2,724.77 2,423.80 น้ำมันเบนซินพิเศษ 4,940.65 3,555.53 ผลิตภัณฑ์อื่น ๆ 5,162.61 4,066.42 รวม 38,384.03 31,878.27 8.ขาดทุนจากการใช้ระบบแลกเปลี่ยนเงินตราแบบลอยตัว ตามที่รัฐบาลได้ประกาศเปลี่ยนแปลงระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราจากระบบตะกร้าเงิน ( Basket of Currencies ) มาเป็นแบบลอยตัว ( Managed Float ) เมื่อวันที่ 2 กรกฎาคม 2540 ทำให้บริษัท ฯ มีผลขาดทุนจากการใช้ระบบแลกเปลี่ยน เงินตราดังกล่าวเป็นจำนวน 6,788.45 ล้านบาท โดยรับรู้เป็นค่าใช้จ่ายทั้งจำนวน ตามนโยบายการบัญชีข้อ 1.10.1 9. ผลประโยชน์ทางภาษีจากผลขาดทุนสุทธิ ในงวดนี้บริษัทฯ มีผลขาดทุนสุทธิจำนวน 3,784.50 ล้านบาท บริษัทฯ ได้รับผลประโยชน์ทางภาษีจากผลขาดทุนสุทธิ ประจำปี 2540 ตามมาตรา 65 ตรี (12) แห่งประมวลรัษฎากร ได้แสดงเป็นภาษีเงินได้รอการตัดบัญชีและรายการพิเศษ ตาม นโยบายการบัญชี ข้อ 1.12 ซึ่งมีผลทำให้ผลขาดทุนสุทธิงวดนี้ลดลง 1,595.04 ล้านบาท และขาดทุนสุทธิต่อหุ้นลดลง 3.05 บาท 10. ภาระผูกพันและหนี้สินที่อาจเกิดขึ้นในภายหน้า ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2540 บริษัทฯ มีภาระผูกพันและหนี้สินที่อาจเกิดขึ้น ดังนี้ 10.1 ภาระผูกพัน บริษัทฯ มีภาระการค้ำประกันโดยธนาคาร เป็นเงิน 192.39 ล้านบาท 10.2 คดีที่ถูกฟ้องร้อง กระทรวงการคลัง ( จำเลยที่ 1 ) ถูกฟ้องเรียกค่าเสียหาย ( จำนวนทุนทรัพย์ 1,055 ล้านบาท ) ต่อศาล แพ่งในข้อหาละเมิดขับไล่ที่ราชพัสดุบริเวณท่าเรือโรงกลั่น ซึ่งบริษัทฯ เช่าจากกระทรวงการคลัง โดยบริษัทฯ ใน ฐานะผู้เช่าที่ถูกฟ้องร้องเป็นจำเลยร่วม ( จำเลยที่ 5 ) สำนักกฎหมายของบริษัทฯให้ความเห็นว่าถึงแม้ผลคดีจะ เป็นประการใด บริษัทฯ ในฐานะผู้เช่าตามสัญญาย่อมไม่มีภาระรับผิดเกี่ยวกับจำนวนทุนทรัพย์ที่ฟ้องร้องดัง กล่าวข้างต้น คดีดังกล่าวยังอยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลแพ่ง 11. การจัดประเภทบัญชีใหม่ รายการบัญชีในงบการเงินสำหรับปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 2540 และ 2539 ได้จัดประเภทใหม่ให้เป็นไปตามกฎ กระทรวง ฉบับที่ 7 (พ.ศ. 2539) ออกตามความในพระราชบัญญัติบริษัทมหาชน จำกัด พ.ศ. 2535 ซึ่งใช้บังคับสำหรับการจัด ทำงบการเงินของบริษัทมหาชน จำกัด ตั้งแต่รอบบัญชี ซึ่งเริ่มต้นในวันที่ 1 มกราคม 2540 เป็นต้นไป การจัดประเภทใหม่ดังกล่าว มีผลให้กำไรสุทธิสำหรับปี สิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 2539 ลดลงจากที่ได้รายงานไว้เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2539 จำนวน 0.87 ล้านบาท