SET Announcements

บริษัท บางจากปิโตรเลียม จำกัด (มหาชน) หมายเหตุประกอบงบการเงิน สำหรับปีสิ้นสุดวันที่ 31 ธันวาคม 2538 1 สรุปนโยบายการบัญชีที่สำคัญ 1.1 หลักการบัญชี การบันทึกบัญชีถือตามเกณฑ์คงค้าง (Accrual Basis) 1.2 ผลิตภัณฑ์น้ำมันคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนหรือราคาตลาดที่ต่ำกว่า ราคาทุนต่อหน่วยคำนวณโดยถัวเฉลี่ยค่า ใช้จ่ายในการผลิตของแต่ละเดือน กับ ปริมาณผลิตภัณฑ์น้ำมันแต่ละประเภท ซึ่งถ่วงน้ำหนัก ราคา ณ โรงกลั่น (Ex-refinery) โดยใช้เกณฑ์เข้าก่อนออกก่อน 1.3 น้ำมันดิบคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนหรือราคาตลาดที่ต่ำกว่า ราคาทุนต่อหน่วยคำนวณโดยถัวเฉลี่ย ต้นทุนซื้อน้ำมันดิบกับปริมาณที่ซื้อในแต่ละเดือน โดยใช้เกณฑ์เข้าก่อนออกก่อน 1.4 พัสดุคงเหลือ บันทึกบัญชีในราคาทุนโดยวิธีถัวเฉลี่ย 1.5 เงินลงทุนระยะยาว บริษัทฯ บันทึกบัญชีเงินลงทุนระยะยาวตามวิธีส่วนได้เสีย เฉพาะการลงทุนซึ่งถือหุ้น เกินกว่าร้อยละ 20 ของทุนที่ชำระแล้ว กรณีอื่นๆ ยังคงบันทึกบัญชีโดยวิธีราคาทุนซึ่งรับรู้ เงินปันผลเป็นรายได้เมื่อประกาศจ่ายเงินปันผล 1.6 ที่ดิน อาคารอุปกรณ์ และค่าเสื่อมราคา ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ (รวมทั้งสินทรัพย์ที่กระทรวงการคลังนำมาลงทุน) บันทึกบัญชีใน ราคาทุนที่ซื้อหรือได้มา ดอกเบี้ยจ่ายและผลกำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่าง ประเทศที่เกิดจากเงินกู้ที่ใช้เพื่อให้ได้มาซึ่งสินทรัพย์ถาวร ถือเป็นต้นทุนของสินทรัพย์ถาวร ค่าเสื่อมราคา คำนวณโดยวิธีเส้นตรง ตามอายุการใช้งานโดยประมาณของสินทรัพย์แต่ละ ประเภทซึ่งอยู่ระหว่างอัตราร้อยละ 5 - 20 ต่อปี 1.7 ค่าใช้จ่ายในการซ่อมหน่วยกลั่นน้ำมัน บันทึกบัญชีตัดเป็นค่าใช้จ่ายตามระยะเวลาที่ซ่อมภายใน 18 เดือน 1.8 รายจ่ายรอการตัดบัญชี ส่วนเกินมูลค่าสินทรัพย์จากการแลกเปลี่ยน ตัดจ่ายภายใน 20 ปี ส่วนเกินมูลค่าสินทรัพย์รื้อถอนและรายจ่ายรอการตัดบัญชีอื่น ตัดจ่ายภายใน 5 ปี ค่าเช่าที่ดินในสถานีบริการ ตัดจ่ายตามอายุสัญญาเช่า 1.9 รายได้รอการตัดบัญชี รายได้รับล่วงหน้าจากการให้เช่าสินทรัพย์ และรายได้ส่วนเกินจากการก่อสร้างสถานี บริการ ขึ้นบัญชีเป็นรายได้ตามอายุสัญญาเช่า ซึ่งมีกำหนดภายใน 30 ปี 1.10 เงินตราต่างประเทศ รายการบัญชีที่เป็นเงินตราต่างประเทศปรับมูลค่าเป็นเงินบาทตามอัตราแลกเปลี่ยน ณ วันที่เกิดรายการ ยอดที่ยังคงค้างอยู่ ณ วันสิ้นงวดจะปรับมูลค่าเป็นเงินบาทตามอัตราแลก เปลี่ยนของธนาคารพาณิชย์ ณ วันเดียวกัน กำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนที่เกิดขึ้น ถือเป็นรายได้หรือค่าใช้จ่ายในงวดบัญชีทั้งจำนวน ยกเว้นกำไรหรือขาดทุนจากการปรับ มูลค่าเงินกู้ ณ วันสิ้นงวดและการปรับมูลค่าตามเงื่อนไขของสัญญาเงินกู้ระยะยาว ซึ่งใช้ ในการก่อสร้างทรัพย์สินถือเป็นส่วนหนึ่งของต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง เมื่องานแล้วเสร็จ ถือเป็นรายการรอการตัดบัญชี โดยแสดงรายการหักจากส่วนของผู้ถือหุ้นในงบดุลและตัด จ่ายในแต่ละปีตามส่วนเฉลี่ยของอายุหนี้ที่เหลือ ผลกำไรหรือขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยน ที่เกิดจากการชำระหนี้ในปีใด ถือเป็นรายได้ หรือค่าใช้จ่ายในปีนั้นทั้งจำนวน 1.11 ดอกเบี้ยเงินกู้ระยะยาว ดอกเบี้ยจ่ายที่เกิดจากเงินกู้ระยะยาวซึ่งใช้ในการก่อสร้างสินทรัพย์ถาวร ถือเป็นส่วนหนึ่ง ของต้นทุนงานระหว่างก่อสร้าง เมื่องานก่อสร้างแล้วเสร็จ ดอกเบี้ยจ่ายถือเป็นค่าใช้จ่าย 1.12 สำรองเงินบำเหน็จสงเคราะห์ การสำรองเงินบำเหน็จสงเคราะห์ถือเกณฑ์ดังนี้ พนักงานที่ทำงานครบ 5 ปี ซึ่งจะ เกษียณอายุในปีปัจจุบัน และอีก 5 ปีถัดไป ตั้งสำรองฯ ไว้ 100% ส่วนที่เหลือตั้งสำรองฯ 5% ของเงินบำเหน็จที่พึงได้รับ ณ วันสิ้นงวดบัญชีของแต่ละปี 1.13 ค่าใช้จ่ายเพิ่มทุน ค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนเพิ่มทุน ค่าจัดการและประกันการจำหน่ายหุ้น และ ค่าใช้จ่ายอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการขายหุ้นเพิ่มทุน ถือเป็นรายการปรับปรุงทุนโดยนำไป ลดยอดส่วนเกินมูลค่าหุ้น 1.14 กำไรสุทธิต่อหุ้น กำไรสุทธิต่อหุ้น คำนวณจากกำไรสุทธิหารด้วยจำนวนถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของหุ้น ที่ได้ออกจำหน่าย และเรียกชำระแล้ว 2 เงินลงทุนระยะสั้น บริษัทฯ ได้ลงทุนในตั๋วสัญญาใช้เงินประเภทจ่ายคืนเมื่อทวงถามและระยะเวลา 3 ถึง 9 เดือน กับ สถาบันการเงินในประเทศ จำนวน 3,045 ล้านบาท อัตราดอกเบี้ยระหว่างร้อยละ 12.50 - 20.00 ต่อปี 3 ลูกหนี้การค้า หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย 1,314.23 1,063.64 ผู้ค้าน้ำมันรายอื่น ๆ 1,197.11 918.31 รวม 2,511.34 1,981.95 4 น้ำมันดิบคงเหลือ ประกอบด้วย น้ำมันดิบที่ซื้อจากต่างประเทศ 1,733.28 ล้านบาท ซื้อในประเทศ 93.67 ล้านบาท, Methyl Tertiary Butyl Ether 18.51 ล้านบาท, Slop และน้ำมันในท่อ ทางและหอกลั่น 52.16 ล้านบาท 5 เงินลงทุนระยะยาว ล้านบาท อัตราการถือหุ้น 2538 2537 ร้อยละ บริษัท ขนส่งน้ำมันทางท่อ จำกัด 44.00 44.00 10.00 บริษัท บางจากกรีนเนท จำกัด 9.50 1.65 49.00 บริษัท บางจากกรีนไลน์ จำกัด 0.89 0.12 49.00 54.39 45.77 บริษัทฯ ได้บันทึกส่วนแบ่งผลกำไรจากเงินลงทุนซึ่งคำนวณจากผลการดำเนินงานที่ได้รับแจ้งจาก บริษัท บางจากกรีนเนท จำกัด และบริษัท บางจากกรีนไลน์ จำกัด ในปี 2538 ตามนโยบายการบัญชี ข้อ 1.5 จำนวน 7.85 ล้านบาท และ 0.77 ล้านบาทตามลำดับ 6 ที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ - สุทธิ หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 ราคาทุน ค่าเสื่อมราคาสะสม ราคาสุทธิ ราคาสุทธิ ที่ดิน 1,227.17 - 1,227.17 1,227.17 อาคาร 390.19 94.44 295.75 317.08 ท่าเทียบเรือ เขื่อน และรั้ว 198.91 66.77 132.14 68.87 เครื่องจักรอุปกรณ์และหอกลั่น 9,850.65 2,183.10 7,667.55 7,929.56 อุปกรณ์สำนักงาน 431.70 117.29 314.41 253.85 แพลตินั่ม แคตตาลีส 127.69 - 127.69 127.69 ยานพาหนะ 118.69 40.30 78.39 15.20 สิทธิการเช่า 541.17 105.85 435.32 274.66 ค่าธรรมเนียมการโอนสินทรัพย์ 41.79 29.18 12.61 15.58 12,927.96 2,636.93 10,291.03 10,229.66 ค่าเสื่อมราคาสำหรับปี 2538 จำนวน 612.35 ล้านบาท บันทึกเป็นต้นทุนการผลิต 524.46 ล้านบาท เป็นค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร 87.89 ล้านบาท 7 งานระหว่างก่อสร้าง หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 การลงทุนในเครื่องจักรและอุปกรณ์ 223.07 518.59 การลงทุนในสถานีบริการและอื่นๆ 1,308.30 552.34 รวม 1,531.37 1,070.93 8 สินทรัพย์อื่น หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 ลูกหนี้เงินล่วงหน้าค่าก่อสร้าง 20.00 0.17 เงินประกันและเงินมัดจำ 34.49 14.72 รายจ่ายรอการตัดบัญชี 123.73 113.10 สินทรัพย์อื่นๆ 157.18 109.51 รวม 335.40 237.50 9 ตั๋วสัญญาใช้เงินและเงินกู้ระยะสั้น บริษัทฯ กู้เงินจากสถาบันการเงินในประเทศโดยออกตั๋วสัญญาใช้เงินและตั๋วแลกเงินจำนวน 3,120 ล้านบาท อัตราดอกเบี้ยระหว่างร้อยละ 10.42 - 16.40 ต่อปีและกู้จากสถาบันการ เงินต่างประเทศ โดยวิธี Revolving Credit วงเงิน 77 ล้านเหรียญสหรัฐฯ หรือ 1,943.48 ล้านบาท อัตราดอกเบี้ยระหว่างร้อยละ 5.875 - 6.8125 ต่อปี รวมเป็นเงิน กู้ทั้งสิ้น 5,063.48 ล้านบาท 10 เจ้าหนี้การค้า หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 เจ้าหนี้การค้า - ในประเทศ 301.59 457.37 - ต่างประเทศ 3,282.23 1,816.74 รวม 3,583.82 2,274.11 เจ้าหนี้ในประเทศ 301.59 ล้านบาท เป็นค่าซื้อน้ำมันดิบและผลิตภัณฑ์น้ำมันจาก การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย 214.80 ล้านบาท ซื้อผลิตภัณฑ์น้ำมันจากบริษัทอื่นภายใน ประเทศ 59.46 ล้านบาท ค่าขนส่งน้ำมันดิบ 23.53 ล้านบาทและค่าผ่านท่อ 3.80 ล้านบาท 11 หนี้สินหมุนเวียนอื่น หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 ภาษีมูลค่าเพิ่ม 122.29 76.40 ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย 300.62 260.57 เงินประกันลูกค้า 16.57 21.59 หนี้สินหมุนเวียนอื่นๆ 24.71 28.24 รวม 464.19 386.80 12 หนี้สินระยะยาว หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 เงินกู้ต่างประเทศ INTERNATIONAL BANK FOR RECONSTRUCTION AND DEVELOPMENT 1,126.53 1,326.09 BANKERS TRUST Co., LTD. 300.00 300.00 เงินกู้ภายในประเทศ ธนาคารออมสิน 1,875.00 2,000.00 รวมเงินกู้ระยะยาว 3,301.53 3,626.09 หัก หนี้สินระยะยาวส่วนที่ครบกำหนดชำระใน 1ปี 764.54 338.69 คงเหลือ 2,536.99 3,287.40 อัตราดอกเบี้ยเงินกู้อยู่ระหว่างร้อยละ 6.86 - 14.00 ต่อปี ในงวดนี้มีดอกเบี้ย จ่ายจำนวน 1,068.85 ล้านบาท ถือเป็นค่าใช้จ่ายทั้งจำนวนเนื่องจากงานระหว่างก่อสร้าง ของโครงการที่ใช้เงินกู้แล้วเสร็จเมื่อวันที่ 21 กันยายน 2538 บริษัทฯ ได้ลงนามในสัญญากู้ เงินกับ INTERNATIONAL BANK FOR RECONSTRUCTION AND DEVELOPMENT ในวงเงิน 90 ล้านเหรียญสหรัฐฯ โดยกระทรวงการคลังเป็นผู้ค้ำประกัน สำหรับใช้ในโครงการเพิ่มคุณภาพ น้ำมันเพื่อสิ่งแวดล้อม ปัจจุบันยังไม่มีการเบิกถอนเงินกู้ 13 ทุนเรือนหุ้น ณ วันสิ้นปีโครงสร้างผู้ถือหุ้นของบริษัทฯ ประกอบด้วย จำนวนผู้ถือหุ้น ร้อยละ กระทรวงการคลัง 249,895,940 47.9 การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย 126,810,000 24.3 ธนาคารกรุงไทย จำกัด (มหาชน) 40,935,000 7.8 ผู้ถือหุ้นรายย่อยในและต่างประเทศ 104,400,000 20.0 522,040,940 100 เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม 2538 คณะรัฐมนตรีมีมติอนุมัติหลักการกระจายหุ้นของบริษัทฯ ที่ถือโดยหน่วยงานภาครัฐเพิ่มขึ้นอีกร้อยละ 31 (กระทรวงการคลังร้อยละ 6.7 และการ ปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยร้อยละ 24.3) โดยจำหน่ายให้แก่สำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหา กษัตริย์และบรรษัทเงินทุนอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทยไม่เกินร้อยละ 10 และประชาชนทั่วไป ประมาณร้อยละ 21 ซึ่งจะเป็นผลให้บริษัทฯ พ้นสภาพการเป็นรัฐวิสาหกิจ ส่วนการกำหนด ราคาและวิธีการจำหน่ายหุ้นให้คณะกรรมการที่ปรึกษาซื้อขายหลักทรัพย์ที่กระทรวงการคลังแต่งตั้ง พิจารณาดำเนินการโดยให้ถือหลักการให้รัฐได้รับประโยชน์สูงสุด 14 กำไร(ขาดทุน)จากอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศรอการตัดบัญชี หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 ยอดยกมา (61.04) 0.00 กำไร(ขาดทุน)จากการปรับมูลค่าหนี้ ณ วันสิ้นงวด (4.64) 21.93 กำไร(ขาดทุน)จากการปรับมูลค่าเงินกู้ตามเงื่อนไขของสัญญาเงินกู้ (52.11) (94.24) (117.79) (72.31) ตัดจ่ายผลขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนในงวดนี้ 21.75 11.27 คงเหลือ (96.04) (61.04) 15 รายได้จากการขาย หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 น้ำมันดีเซลหมุนเร็ว 13,390.39 12,980.29 น้ำมันเตา 8,371.12 6,324.26 น้ำมันเบนซินธรรมดา 2,880.60 3,132.67 น้ำมันเบนซินพิเศษ 4,320.49 2,824.34 ผลิตภัณฑ์อื่น ๆ 3,262.42 3,262.91 รวม 32,225.02 28,524.47 16 รายได้อื่น หน่วย : ล้านบาท 2538 2537 รายได้ค่าขนส่งและค่าผ่านท่อ 138.85 114.37 รายได้จากการลงทุนระยะสั้นและเงินฝากธนาคาร 806.11 216.37 รายได้จากการดำเนินงานสถานีบริการและอื่นๆ 195.00 126.03 รวม 1,139.96 456.77 17 ค่าใช้จ่ายในการซ่อมหน่วยกลั่นน้ำมัน ในปี 2538 มีค่าใช้จ่ายในการซ่อมหน่วยกลั่นน้ำมันเกิดขึ้น 33.82 ล้านบาท บันทึกเป็น ค่าใช้จ่ายในการผลิต (ต้นทุนขาย) 17.76 ล้านบาท ส่วนที่เหลืออีก 16.06 ล้านบาทถือเป็น ค่าใช้จ่ายล่วงหน้าสำหรับงวดบัญชีถัดไป 18 เหตุการณ์ที่อาจเกิดขึ้นในภายหน้า ณ วันสิ้นงวดบัญชี 2538 บริษัทฯ มีภาระผูกพันและหนี้สินที่อาจเกิดขึ้น ดังนี้ 18.1 ภาระผูกพัน บริษัทฯ มีภาระการค้ำประกันโดยธนาคาร เป็นเงิน 193.66 ล้านบาท 18.2 การประเมินภาษีเงินได้ บริษัทฯ ได้รับแจ้งการประเมินภาษีเงินได้นิติบุคคลและภาษีเงินได้ หัก ณ ที่ จ่าย สำหรับปี 2530 จำนวน 66.75 ล้านบาท ปัจจุบันอยู่ระหว่างการอุทธรณ์ต่อ ศาลฎีกา 18.3 คดีที่ถูกฟ้องร้อง บริษัทฯ ในฐานะผู้เช่าที่ราชพัสดุถูกฟ้องเป็นจำเลยที่ 5 ร่วมกับกระทรวงการ คลัง(จำเลยที่ 1) ในข้อหาละเมิดขับไล่ (ที่ราชพัสดุบริเวณท่าเรือโรงกลั่น ซึ่งบริษัทฯ เช่าจากกระทรวงการคลัง) เรียกค่าเสียหายต่อศาลแพ่งด้วยจำนวนทุน ทรัพย์ 1,055 ล้านบาท ซึ่งสำนักกฎหมายของบริษัทฯ ให้ความเห็นว่า ถึงแม้ผลคดี จะเป็นประการใด บริษัทฯ ในฐานะผู้เช่าตามสัญญาย่อมไม่มีภาระรับผิดเกี่ยวกับ จำนวนทุนทรัพย์ที่ฟ้องร้องดังกล่าวข้างต้น 19 เหตุการณ์ภายหลังวันที่ในงบการเงิน บริษัทฯ ได้ร่วมลงทุนในบริษัทบางจากเพาเวอร์ จำกัด ซึ่งจดทะเบียนจัดตั้งเมื่อวันที่ 31 มกราคม 2539 มีทุนหุ้นสามัญ 4 ล้านหุ้น มูลค่าหุ้นละ 10 บาท เป็นทุนจดทะเบียนทั้งสิ้น 40 ล้านบาท บริษัทฯ ร่วมลงทุนเป็นสัดส่วนร้อยละ 49.99 หรือ 1.999 ล้านหุ้น มูลค่ารวม 19.99 ล้านบาท